چگونه درزمینه تغذیه مشاوره بگیریم - وبلاگ فناوری های نو

به گزارش وبلاگ فناوری های نو، حتما بارها و بارها شنیده اید که یکی ازاطرافیان یا آشنایان برای کاهش وزن ویا ضمن درمان بیماری خاصی به صورت سرخود و یا طبق توصیه های نزدیکان ،رژیم غذایی خود را تغییر داده ومواد غذایی خاصی را ازبرنامه خود حذف کرده ویا به غذاهای خاصی روی آورده اند،اما غافل ازاینکه درزمانی نه چندان دوربا مسائل عدیده ای ازقبیل اختلالات جسمی یا روانی روبرو شده اند . این نشان می دهد که تنظیم یک برنامه غذایی متناسب ،متعادل و متنوع،چه درافراد بیمار و چه

چگونه درزمینه تغذیه مشاوره بگیریم

نویسندگان:آزاده نجارزاده*

دکترمنوچهرقارونی**

منیره دادخواه***

حتما بارها و بارها شنیده اید که یکی ازاطرافیان یا آشنایان برای کاهش وزن ویا ضمن درمان بیماری خاصی به صورت سرخود و یا طبق توصیه های نزدیکان ،رژیم غذایی خود را تغییر داده ومواد غذایی خاصی را ازبرنامه خود حذف نموده ویا به غذاهای خاصی روی آورده اند،اما غافل ازاینکه درزمانی نه چندان دوربا مسائل عدیده ای ازقبیل اختلالات جسمی یا روانی روبرو شده اند . این نشان می دهد که تنظیم یک برنامه غذایی متناسب ،متعادل و متنوع،چه درافراد بیمار و چه درافراد سالم احتیاجمند مشاوره با افراد متخصص وکارشناسان این علم می باشد. به این ترتیب می توان ازالگوی غذایی صحیحی برای بهبود کمیت و کیفیت دربافت غذایی پیروی نمود. جهت آشنایی هرچه بیشترشما عزیزان با مشاوره تغذیه ،این مقاله را به همین موضوع اختصاص دادیم و ازمتخصصان وکارشناسان زیردراین زمینه سوالاتی پرسیدیم که امیداست مورد توجه شما خوانندگان گرامی قرارگیرد:

-دکترسیدضیاء الدین مظهری؛متخصص تغذیه،رئیس انجمن علمی غذا وتغذیه حامی سلامت ایران و مدیرگروه تغذیه واحدعلوم وتحقیقات

مشاوره تغذیه را به اهلش بسپاریم

دکترسیدضیاء الدین مظهری،متخصص تغذیه ورئیس انجمن علمی غذا وتغذیه حامی سلامت ایران و مدیرگروه تغذیه واحد علوم و تحقیقات ،درابتدا درتعریف مشاوره تغذیه گفت :یک مشاوره تغذیه به فردی اطلاق می شود که صادق بوده و برای مشاوره شونده مفید،محترم و مورد توجه باشد و همدلی داشته باشد تا بتواند با ایجادارتباط با مدد جویان تا حد امکان اطلاعات لازم را درارتباط با مشکل از خود مراجعه نماینده یا اطرافیان وی به صورت غیر مستند به دست آوردوبا درنظر گرفتن اطلاعات مستندی که ازطریق منابع پزشکی -آزمایشگاهی یا جداول واستانداردهای قابل استناد(منابع مرجع)به دست آورده و تن سنجی های لازم،مرحله Assessmentرا شروع نموده و با آنالیز ،ارزیابی ،تحلیل و تفسیراطلاعات به دست آمده یا جمع آوری شده ازمنابع subjective(غیرمستند)وobjective(مستند)،مرحله نهایی یعنی برنامه)PLANرا با عنایت به سه مرحله قبلی(s. o. A)تنظیم وتدوین نماید.

درمرحله طرح(PLAN) هدف عمده ،ارائه توصیه های قابل اجرا وآموزش های موثرمی باشدکه به تغییررفتاردرحیطه های سه گانه (k. a. p)یعنی حیطه شناختی(knowLedge)،حیطه نگرش(Attitude)وحیطه مهارتی (psychomotorیاpractice)مددجویان منجرشود،یعنی ازمراحل s . A. pبهk. a. pبرسد.

وی اضافه کرد:رژیم های غذایی صحیح به رژیم هایی گفته می شود که متناسب با سن ،جنس و شرایط فیزیولوژیکی فردتنظیم و تدوین شده اند،دربردارنده تمام احتیاجهای فرد به ریزمغذی های پنجگانه درحد متعادل هستند و با بهره گیری ازتمامی گروه های غذایی به صورت متنوع،ضمن برطرف گرسنگی های ظاهری،ارضای ذائقه های فردی و پاسخگویی به لذت جویی ها منجربه گرسنگی های پنهانی و سلولی نشوند.

دکتر مظهری درپاسخ به این سوال که چه کسانی به مشاوره تغذیه احتیاج دارند،گفت:دردرجه نخست افرادی که احتیاجمند مشاوره تغذیه می باشند،کلیه افراد آسیب پذیرجامعه ازقبیل بیماران،مادران باردارو شیرده،بچه ها،نوپایان ،نوجوانان و جوانان،سالمندان و درمراحل بعدی کلیه افراد جامعه می باشند،چراکه سوء تغذیه درگروههای مرفه و فقیرجامعه به شدت رواج دارد واین موضوع نشان دهنده واقعیتی می باشد که گرچه دسترسی های مالی و فیزیکی به منابع غذایی بسیارلازم است،ولی بدون آگاهی های لازم برای پرورش نسل سالم و کارآمد ابدا کافی نمی باشد.

این متخصصان تغذیه درپاسخ به اینکه آیا پزشکان هم می توانند ضمن درمان بیماری هابه بیماران خود رژیم غذایی تجویزنمایند،اضافه کرد:درعصرانفجاردانش و سهولت ارتباطات چنان گستردگی درهم تنیده ای درکلیه رشته های مختلف پزشکی و پیرا پزشکی مخصوصا علوم تغذیه پدیدارشده که حتی دانش پژوهان پرتجربه بامعلومات روزآمد خود در حل مسائل تغذیه ای دچار سردرگمی می شوند تا چه رسد به پزشکان محترمی که دردوران تحصیل پرافتخارو مقدس خودفقط2واحد تغذیه را گذرانده و آنهایی که اهل مطالعه بودند و با مطالعه کتابها و بهره گیری ازمقالات به طور سطحی اطلاعاتی دارندکه ازدیدبنده که چهل سال است دراین رشته تدریس ،مطالعه و تجربه دارم ،کافی نمی باشد. حتی بنده معتقد هستم دانش آموختگان تغذیه نیزجهت ارائه خدمات اثربخش ترباید به صورت تخصصی فعالیت نمایند.

بعلاوه درصورت همکاری متقابل پزشکان محترم با متخصص تغذیه ،عالی ترین نتایج و مفیدترین اقدامات درجهت برطرف مشکل مدد جویان و مراجعین به کلینیک های سلامتی انجام خواهدگرفت. دکترمظهری درپایان گفت:درخاتمه عرایضم این پرسش مطرح می شود که آیا مشهورترین قهرمان جهانی اتومبیل رانی جهان که بارها مدال طلا گرفته،توان و اجازه آن را دارد که خلبانی نماید یا یک متخصص بچه ها قادربه انجام جراحی قلب بازمی باشد و یا یک متخصص زنان و زایمان با تمام توانایی و دانایی هایی که داردقادربه پیوند قرنیه می باشد؟چرا باید اصلی ترین و اساسی ترین ارکان پیشگیری ازبروزبیماری ها و تامین نماینده تمام احتیاجهای ساختاری ازشروعحیات تا ممات ،موردبی اعتمادی قرارگیرد و ازیاری مربی گرفته تاآرایشگران و ازعطاری ها گرفته تامربیان ورزش دراستخرها ،سوناها، استادیوم ها،رمالان و دلالان دارویی به طورگسترده ای سوء استفاده نموده و ضرروزیان های غیرقابل جبرانی به افرادبی خبرو زود باور وارد می شود.

هدف اصلی درمشاوره ،تغییررفتارخوردن به منظوربهبود سطح سلامت و کاهش خطربیماری هااست

منیره دادخواه؛کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی نیزدرتعریف مشاوره تغذیه گفت:مشاوره تغذیه باهدف ارزیابی شرایط تغذیه، سلامت و کسب اطلاعات درزمینه تاریخچه و عادات غذایی،سابقه بیماری و حتی شرایط زندگی بیمار صورت می گیردوبه دنبال آن متخصص تغذیه قادرخواهد بود با توجه به تمام اطلاعات به دست آمده،مطابق با شرایط بیماربرنامه یارژیم غذایی مناسب را تنظیم کند و پیرامون اجرای صحیح آن را هدایت های لازم را ارائه دهد. هدف اصلی درمشاوره،تغییررفتار خوردن به منظوربهبود سطح سلامت و کاهش خطربیماری هااست.

وی درپاسخ به این سوال که هرچند وقت یکبار باید برای ایجادتغییرات دررژیم غذایی به کارشناس یا متخصص تغذیه مراجعه نمود، اضافه کرد:متخصص تغذیه طی انجام مشاوره ،زمان ونحوه مراجعات را تعیین خواهد نمود. معمولا هردو هفته یکبارتا ماهی یکبارمراجعه منظم به کلینیک ،بیماررا قادرخواهد نمود تا درکنارآموزش ،تغییرات لازم رادربرنامه غذایی و شیوه زندگی خود ایجاد کند.

این کارشناس ارشدتغذیه گفت:بسته به نوع مشکل یا بیماری،رژیم غذایی تنظیم می شود و متخصص تغذیه مدت پیروی ازآن را تعیین خواهد نمود. البته این به معنی رها کردن کامل رژیم بعد ازمدت تعیین نیست.

فرد مراجعه نماینده باید بداند که رعایت یکسری اصول تغذیه ای واصلاحات مربوط به برنامه غذایی و شیوه زندگی درتمام طول عمر لازم است.

مشاوره تغذیه ،مکمل درمانهای پزشکی وجراحی ها است

دکترقارونی متخصص قلب و عروق و دانشیاردانشگاه علوم پزشکی تهران،درخصوص اهمیت و نقش تغذیه رژیمی ورژیم درمانی دردرمان بیماری ها خصوصا بیماری های قلبی و عروقی گفت :رژیم درمانی اگربه وسیله متخصص تغذیه وزیر نظرپزشک انجام شود،مطمئنا دردرمان بیماری ها خصوصا بیماری های قلبی -عروقی راتشدیدمی نمایند و برای پرهیزازابتلا به بیماری ها که زمینه تشدید بیماری را فراهم می نمایند رعایت رژیم های تغذیه ای نقش مهم وحائز اهمیتی دارد.

اگرما بتوانیم کسی را که سکته نموده و یا به یک بیماری قلبی مبتلاست و به مرورزمان چاق شده را با رژیم درمانی لاغرکنیم و یا فشارخون او را با رژیم های کم نمک تنظیم نماییم،و قند خونش را ازطریق مشاوره با متخصص تغذیه وغدد به حالت نرمال برگردانیم ،مطمئنا درافزایش طول عمرش اثرگذار خواهد بود. چاق شدن برای بیمارقلبی و کسی که نارسایی قلبی دارد و عمل خونرسانی را به خوبی انجام نمی دهد،مسائل مضاعفی را ایجادمی نماید و هرکیلوگرم وزنی که کم کند ازدردها و فشارهای قلبی اوکاسته می شود.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران بعلاوه درخصوص اهمیت رعایت رژیم درمانی دربیمارانی که عمل جراحی انجام داده اند گفت:رعایت رژیم غذایی بعد از اعمال جراحی قلب بسیارضروری و مهم است،چون هرکیلوگرم چاق شدن باعث می شود کیلومترها رگ ساخته شود که این کیلومترها رگ کارقلب را بیشترمی نماید،بنابراین طبیعی است که بعدازاعمال جراحی که باید بازتوانی صورت گیرد تا بیماربه زندگی عادی بازشود،رژیم درمانی برای این بازتوانی بسیارمهم و تاثیرگذاراست.

وی اضافه کرد:اهمیت رژیم درمانی را نمی توان انکارکرد،اماانجام آن بدون نظرپزشک وباخوردن داروهایی که ازخارج تبلیغ وتجویزمی شود یا قرص های گیاهی که معمولاافراد به یکدیگرپیشنهاد می دهند،کارصحیحی نیست و باید حتما زیرنظر پزشک متخصص تغذیه یا غدد این کارصورت گیرد.

پزشک متخصص بامیزان گیری سدیم یا قند خون ،مقدار نمک ،سدیم و. . . که باید مصرف شود را تجویزمی نماید. البته این کاربه وسیله پزشکان عمومی هم می تواند صورت گیرد و منعی ندارد،اما انجام آن به وسیله متخصص بهتراست.

مشاوره درزمینه تغذیه باید حضوری باشد

آزاده نجارزاده ؛دانشجوی دکترای تغذیه،مهمان دیگربرداشت آزاداین شماره گفت:مشاوره تغذیه درواقع پلی است بین علم تغذیه و هنریاری کردن به دیگران . همان طورکه می دانید وجه تمایزانسان و حیوان و انتخاب است. براین اساس همان طورکه درجهات دیگرزندگی ،انسان ازاختیار خوداستفاده می نماید. همین داشتن اختیارباعث می شود که دربعضی مواقع انتخاب های نادرستی داشته باشد که منجربه سبک زندگی ناسالم و ابتلا به بعضی بیماری ها شود. دراین زمینه علم تغذیه به یاری می آید،اما بایدبدانیم که علم تغذیه چیزی فراترازجنبه های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی غذاست و درمشاوره تغذیه باید ازعلوم نظیر روانشناسی و روش های براقراری ارتباط موثرجهت اثرگذاری بیشتراستفاده نمود. مشاوره تغذیه تلفیقی ازعلم و هنراست برای ازبین بردن عادات غذایی نادرست و جایگزین نمودن عادات درست غذا خوردن درافراد مراجعه نماینده.

آزاده نجارزاده گفت:باتوجه به تمام مطالبی که ذکرشد احتمال موفقیت درمشاوره های تغذیه بدون داشتن مراجعه و ارتباط رو دروی بیمارو مشاوره بسیارکم ودرحد صفراست،چون همان طورکه اسم شدمسائل بسیارزیادی فراترازداشتن میزان قد و وزن بیماران برای تجویزیک رژیم موثرمورد احتیاجاست. ممکن است شما بارها مشاهده نموده باشیدکه درفرد با مصرف غذایی یکسان دارای وزن های بسیار متفاوتند، بنابراین حتی برای تجویزرژیم های ساده ای نظیرکاهش یاافزایش وزن داشتن دریافت غذایی معمول فرد بسیارحائز اهمیت است. تحقیقات نشان داده اندکه افراد چاق خصوصا خانم ها ،مقدار غذای مصرفی خود راکمترازمقدار واقعی آن گزارش می نمایند و این نکته ای است که مشاوران تغذیه کارآمدمی توانند با استفاده ازابزارها و تکنیک های مختلف برآن فائق آیند. به طورکلی می توان گفت رژیم غذایی چیزی فراترازنسخه های دارویی پزشکی است و به همین علت مراجعه فردوداشتن جلسات منظم پیگیری ،ازرموزموفقیت دررعایت آن است.

وی درادامه گفت:افراد سالم هم ممکن است درحال حاضرغذا خوردن اشتباهی داشته باشندکه دردرازمدت می توانند برروی آسیب پذیری آنها و ابتلایشان به انواع بیماری های مزمن سالم تاثیرگذارد. بنابراین همان طورکه چکاب های پزشکی درافرادسالم هم توصیه می شوند،بهتراست این افرادحداقل یک بارمراجعه به مشاوره تغذیه داشته باشند تا مشاوره رفتارهای غذاخوردن آنها را مورد برسی قرارداده ،باورهای نادرست احتمالی آنها را مورد آنالیز قرارداده ،باورهای نادرست احتمالی آنهارا تشخیص دهد و آموزش مفیدی برایشان داشته باشد.

آزاده نجارزاده درپاسخ به این سوال که رژیم های غذایی برای چه مسائل یابیماری هایی تاثیرگذاری زیادی دارند،اسم نمود:رژیم های غذایی علاوه دردوران های مختلف فیزیولوژیک نظیربارداری، شیردهی،کودکی،نوجوانی،بزرگسالی و سالمندی،دربیماری های مختلفی نظیربیماری های دستگاه گوارش ازقبیل زخم معده،سندرم روده تحریک پذیرواختلالاتی نظیریبوست وبعلاوه دیابت،بیماری های قلبی -عروقی،بیماری های کلیوی، تنفسی،اختلالات خوردن نظیرپر خوری عصبی و بی اشتهایی عصبی، سرطان ها،عفونت ها، سوختگی ها و جراحی هانقش مهمی دارند وروزبه روزنقش تغذیه درانواع بیماری ها بیشترو بیشتر تعیین می شود.

پی نوشت ها:

-*دانشجوی دکترای تغذیه

-**متخصص قلب وعروق،دانشیاردانشگاه علوم پزشکی تهران

-***کارشناس ارشدتغذیه ورژیم درمانی

منبع:جهانی تغذیه ش 104

/ج

منبع: راسخون